Quả nhàu – vị thuốc quý rẻ mà bổ

Kinh nghiệm dân gian ăn quả nhàu với muối giúp dễ tiêu, nhuận tràng, làm thuốc điều kinh, trị băng huyết, bạch đới, ho cảm, hen suyễn, đau gân, đái đường… Nhàu được dủng trong đông y và sản xuất một số loại thực phẩm chức năng.

Cây nhàu

Nhàu hay còn gọi là nhàu rừng, cây ngao; tên khoa học là Morinda citrifolia L; thuộc họ cà phê. Cây nhàu cao chừng 4 – 7m, thân nhẵn, có nhiều cành to, lá mọc đối hình bầu dục, nhọn ở đầu, dài 12 – 15 cm. Hoa nở vào tháng 1 – 2, quả chín vào tháng 7 – 8. Quả hình trứng có da sần sùi, dài chừng 5 – 6 cm, khi non có màu xanh nhạt, khi chín có màu mỡ gà, mùi nồng và cay. Ruột quả có một lớp cơm mềm ăn được, chính giữa có một nhân cứng.

Bộ phận dùng làm thuốc gồm: Quả, rễ, lá, hạt cây nhàu. Rễ nhàu bào ra có màu vàng sậm như màu nghệ, cây nhàu bào ra có màu vàng lợt hơn.

Cây nhàu rất quen thuộc với người dân Việt Nam

Theo Đông y, quả nhàu có tác dụng nhuận tràng làm thuốc điều kinh, trị băng huyết, bạch đới, ho cảm, hen, thũng, đau gân, đái đường, chữa lỵ, hỗ trợ hệ miễn dịch, chống viêm; rễ nhàu có tác dụng nhuận tràng, lợi tiểu, làm êm dịu thần kinh, giảm đau nhức, hạ huyết áp, nhuận tràng và lợi tiểu; lá nhàu có tác dụng làm tăng lực, hạ sốt, điều hòa kinh nguyệt (giã nát đắp chữa mụn nhọt, mau lên da non hoặc sắc uống chữa đi lỵ, chữa sốt và làm thuốc bổ); vỏ cây nhàu dùng nấu nước cho phụ nữ sau khi sinh uống bổ máu.

Còn theo Tây y, có 150 chất được tìm thấy trong quả nhàu gồm: Sắt, canxi, kẽm, đồng, vitamin A, C, E, B1, B6, B12, axít folic, magie, phốt pho và nhiều khoáng chất khác. Đặc biệt, quả nhàu có chứa hợp chất prosertonin nhiều gấp 40 lần so với quả dứa. Hợp chất này khi kết hợp với enzym prexoronase (có trong dạ dày) sẽ tạo thành chất xeronine. Khi protein kết hợp với xeronine tạo thành những khối có khả năng sản xuất năng lượng và giúp những tế bào khỏe mạnh phát triển hoàn hảo, tự sửa chữa và tái tạo khi gặp “trục trặc”.

Một số bài thuốc sử dụng nhàu

Chữa rối loạn kinh nguyệt ở người cao huyết áp: Quả nhàu 20g, ích mẫu 20g, hương phụ (củ gấu) tẩm dấm sao 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia 2-3 lần uống trong ngày.

Quả nhàu rất có ích với con người

Bồi bổ sức khỏe, điều hòa huyết áp, tăng cường khả năng miễn dịch, phục hồi các tế bào bị thương tổn suy yếu, chống viêm nhiễm, giảm đau nhức mệt mỏi cơ thể: Trái nhàu già rửa sạch, để ráo, ủ chín, xắt lát, trộn theo tỷ lệ 1 kg nhàu với 200 gr đường cát vàng, sau 15 ngày ép lấy nước uống dần, mỗi bữa ăn chừng hai ly nhỏ.

Chữa đau lưng, nhức mỏi chân tay: Quả nhàu già xắt lát mỏng 200g, ngâm với 2 lít rượu. Ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 20 – 30ml.

Chữa chứng trầm cảm, stress, bị chấn thương: Uống nước ép từ quả nhàu ngay khi bụng còn đói. Uống từng ngụm nhỏ, giữ trong lưỡi và ở cuống họng.

Chữa bệnh nấm da, những bệnh liên quan đến da, những vết bầm tím hay những vùng da, xương bị đau: Chà xát quả nhàu tươi lên da, vùng bị sưng đau hoặc ngâm 1 lượng nhàu tươi giã nhuyễn vào nước ép quả nhàu và nước ấm, tạo thành một miếng đắp và đắp lên vùng da bạn muốn giảm đau.